An Ghaeilge sa Ghaeltacht

Tá níos mó ná 86,000 duine ina gcónaí sa Ghaeltacht faoi láthair. Labhraíonn timpeall 23,000 duine Gaeilge gach lá, agus labhraíonn 29,000 go laethiúil nó go seachtainiúil í. Ach fós, níl aithne maith ar an Ghaeilge ag 24,000.



Ach, mar sin féin, tá an Ghaeltacht go reasúnta mór (ar léarscáil), agus tá na fadhbanna seo le fáil i roinnt áithrithe ceanntar go hamháin, ach níl said ag ceanntair eile. Agus, is é an fáth sin cad chuige atá an Fhíor-Ghaeltacht (m.sh. Gaoth Dobhair, Casla), an Breac-Ghaeltacht (m.sh. Anagaire, Na Forbacha), agus áiteana eile gan mórán Gaeilge acu, cé go bhfuil sa Ghaeltacht Oifigiúil (m.sh. Gleann Bhairr, Bearna) ann. Sin ráite, cad chuige atá áiteana gan morán Gaeilge acu sa Ghaeltacht oifigiúil fós san aonú aois is fiche? Go háirithe nuair níl go leor ghluaiseacht ná tacaíocht ar bith don teanga í féin ag teacht uathu.



Tá díospóireacht an-mhór faoi láthair ar an cheist ‘ar chóir do cheantair gan mórán Gaeilgoeirí laethiúila acu fanacht sa Ghaeltacht. Deir cuid doine atá pobail mar seo ag glacadh airgid ón stát mar stádas Gaeltachta nuair go bhfuil go leor áiteanna eile fós mar go bhfuil an Gaeilge i bhfad níos láidre, agus í príomh-theanga den daonra ar fad gan go leor fobairt le fáil (m.sh. Iorras Aithneach, Dúiche Sheoigheach).